Thursday, February 27, 2014

uqyqKq fmdf;a iudc n,mEu

 wka;¾cd, fiajdjkaf.a jHdma;sh;a iu. b;du uE;l § ks¾udKh jQ iudc cd, fjí wvúhla jYfhka f*ia nqla ^Face book& fyj;a ‘uqyqKq fmd;’ ye¢kaúh yelsh' f*ianqla yereKq úg tjeks iudc cd, fjí wvú rdYshla u f*ia nqla ks¾udKfhka miqj ìys úh' f*ianqla ;rugu ckm‍%sh iudc cd, fjíwvú f,i twitter iy twoo  ie,fla' we;eï iudccd, fjí wvú jD;a;slhka úiska o nyq,j Ndú; flf¾' ksoiqka f,i Gate iy Linkedin fmkajd Èh yelsh' Y%S ,dxlsl iudc ixo¾Nh fj;ska b;du uE;l mekke.=Kq isÿùï Tiafia iudc cd, fjí wvú iy tajdfha iudc n,mEu ms<sn| l;sldjla ks¾udKhù ;sfí' iudc Ydia;‍%Sh oDIaáfldaKhlska iudc cd, fjí wvú iy tajdfha iudc n,mEï ms<sn|j úuid ne,Su fuu ,smsfhka wfmala‍Id flf¾'

wefußld tlai;a ckmofha <ud Ñls;aidj ms<sn| úoaj;a m¾Ioh ^The American Academy of Pediatrics& úiska f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú ms<sn| lrk ,o m¾fhaIKhl m‍%;sM, Pediatrics kñka ye¢kafjk i.rdfjys m< lr ;snqKs' tys oelafjk wkaoug kj fh!jk fh!jksfhda ojilg oy jrla fyda Bg jeä jdr .Kkla ish m‍%sh;u iudc cd,fhys ießir;s' j¾;udkfhys wka;¾cd,hg m‍%úYag ùug mß.Klhla w;HjYH ke;' fndfyda kùk ÿrl:kj, wka;¾cd, myiqlï we;s neúka wka;¾cd, m‍%fõYh myiqù we;' wfkla w;g jeäysáhkag idfmalaIj ;reK mrïmrdj kùk ;dlaIKfhka hqla; ÿrl:k iy fjk;a úoHq;a Wmdx. Ndú;hg keUqreù we;' tneúka Èklg iudc cd, fjí wvúj,g m‍%fõY jk kj fh!jk fh!jkshkaf.a ixLHdj by; oelafjk ixLHd f,aLkj,g idfmalaIj by< w.hla .kq we;' fuu m‍%jK;djfhys idOkSh fukau ksfYaOkSh iudc n,mEï olakg we;'

iudc cd, fjí wvú fj; keUqre ùu Tiafia ñ;=re iudchla f.dv k.d .ekSug ta flfrys fhduq jk ;eke;a;dg yelshdj ,efí' ta Tiafia fkdokakd wOHdmksl lreKq idlÉ lsÍug fukau f,dal ;;= úu¾Ykhg wjia:dj Wod lr.; yelsh' úfYaIfhkau ;u rgg fyda ixialD;shg wh;a fkdjk ñ;=re ñ;=ßhka fyda iudc ixúOdk y÷kd .ekSu yryd ixialD;sl iïm¾lhla f.dv k.d .ekSug o Tjqkg yels jkq we;'
tfy;a f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú Ndú;fhys ksfYaOkSh me;a;la o olakg we;' ukao óg l,lg by;" fj,a bmke,af,a" jeõ ;dj,af,a iy f.a <. msáfha fl<sfof,ka isák ish ÿ orejkaf.a ñ;=re ñ;=ßhka uõmshka o fyd¢ka okakd y÷kk msßiah' tfy;a f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú Tiafia yuqfjk ñ;=re ñ;=ßhka we;eï úg uõmshka ;nd tlS orejkao ksis f,i fkdy÷kk lKavdhïh' we;eï úg kshu kï" .ï" ia;‍%S" mqreINdjh wdÈh jika lrk wjia:d oelsh yelsh' fujka miqìul ish orejkaf.a hy¨ ñ;‍%d§ka ms<sn|j ksis fidhd ne,Sula lsÍug uõmshka we;=¿ jeäysáhkag wiSreh'

úúO iudc yd fjf<| ixúOdk" foaYmd,k{hka" l,dlrejka" C%Svlhka" .‍%ka: l¾;Djreka" iudc úYaf,aIlhka fukau úoaj;=ka o f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú Ndú;d lrk wdldrh olakg ,efí' b;du wvq msßjehlska iy flá ld,hlska ish mKsjqvh fyda fjf<| m‍%pdrK oekaùu úYd, .‍%dylhka msßila w;rg /qf.k hdu myiq lr jk neúka Tjqyq iudc cd, fjí wvú fj; jeä jeäfhka keUqreù we;' fï wkqj n,k úg f*aia nqla hkq yqfola ;reK mrïmrdjg muKla ,>q jk iudc Ndú;hla fkdjk nj fmkS hkafkah' fï fya;=j ksidu f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú u.ska iudchg lrk n,mEu W.‍% lr we;'

úfYaIfhkau kj fh!jk jhfia miq jkakka iy l=vd orejka flfrys iudc cd, fjí wvúh u.ska isÿ fjk ksfYaOkSh n,mEu jeäh' ;uka fkdokakd wh ish hy¨jka f,i ish iudc cd,hg tl;= lr .ekSu yryd ish jhig yd w;aoelSïj,g fkd.e,fmk wh weiqrg l=vd <uhska yd fh!jk fh!jkshka fhduq fõ' úúO udkisl yd ldhsl frda.j,ska fmf<k jeäysá mqoa.,hka ish my;a wdYd bgqlr .ekSug f*ia nqla fyda fjk;a iudc cd,hka Tiafia weiqrg jefgk w;aoelSï fkdue;s tfy;a l=;=y,fhka fmf<k kj fh!jk fh!jkshka myiqfjka fmd<Ujd .ekSï ms<sn| udOH jd¾;d ks;r olakg ,efí'

ld¾hnyq, Ôú; .; lrñka uqo,a iy iudc ;;a;aj miqmi yUd hk nyq;rhlska iukaú; j¾;udk jeäysá mrïmrdjlska orejkag wjYH lrk ksis fmdaIK wjYH;d iy wOHdmksl wjYH;d bgqjqj;a orejkag w;HdjYH ksis /qljrKh iemfhkafka ke;' wfkla w;g orejkag mdi,a iy fm!oa.,sl wOHdmkh ,nd§u ish iudc Ôú;fha taldhk mrud¾:h f,i i,lk fouõmsfhda oyï mdi,a wOHdmkh" mdi,a YsIH Ng" nd,olaI" fh!jk iudc lghq;= iy i¾fjdaoh jeks iudc wOHdmk wdh;k iy jevigyka fj; ish orejka fhduq lsÍug ue,slula olaj;s'

orejka tjeks wdh;k iy jevigyka fj; fhduq jkafka kï tla w;lska Tjqkag wjYH lrk iudc cd,h tlS jevigykaj,§ yuq fjk iu jhia ñ;=re ñ;=ßhka weiqßka f.dvk.d .ekSug yels jkq we;' wfkla w;g iudch ms<sn| w;aoelSï" C%udkql+,j" jhig .e,fmk wdldrhg" yslaóula we;=j ,nd .ekSug o Tjqkg wjia:dj ie,fikq we;'

uõmshka" .=rejreka iy jeäysáhka ish orejkaf.a fyd|u iy <.u ñ;=rka jYfhka lghq;= l< hq;=h' túg fomd¾Yjhgu jerÈ p¾hdjkays ksr;ùug bvla fkd,efí' wfkHdkH jdrKhla ksrdhdifhkau f.dv kef.a' fouõmshka iy jeäysáhka fukau .=rejre o orejka iuÛ lghq;= lsÍfï § ish <ud yd ;reK ld,h wu;l fkdl< hq;=h' Tjqkag Tjqkaf.a weiska iy ukiska f;areï .ekSug W;aidy l< hq;=h' tfy;a tlS f;areï .ekSu jeäysá nqoaêh iy w;aoelSï iu. .,mñka j¾;udkhg wod< lr .ksñka <ud iy ;reK C%shdldrlïj, idOkSh iy ksfYaOkSh n,mEï ms<sn| ú.‍%yhl ksr;ùu wjYH fõ' tfia lsÍfuka we;s jk wjfndaOh ñ;=re iy f<x.;= wdldrhg ;reK iy <ud mqrmqrg f;areï lr §ug ;rï jeäysáhka ;=< kuHYS,S;ajhla ;sìh hq;=h'

tfy;a kùk ;dlaIKsl Wmdx. ms<sn| ;reK mrïmrdj i;= oekqug idfmalaIj jeäysáhka i;= oekqu wvqh' fï fya;=j ksid <ud iy ;reK mrïmrdj ;dlaIKsl fuj,ï wdY‍%s;j lrk lshk oE ksjerÈj wëla‍IKhg fndfyda jeäysáfhda wiu;ah' mß.Kl we;=¿ kùk ;dlaIKsl fuj,ï Ndú;h ms<sn|j oekqïj;a ùug idfmalaIj ish orejkaf.a mß.Kl idlaIr;dj ms<sn|j Woïùug iy ta ms<sn|j Woï wekSug fndfyda fouõmsfhda mqreÿù isá;s' ksoiqka f,i l=vd orejka mß.Kl C%Svdj,g weíneysù isàu .ek we;eï fouõmsfhda i;=gq fj;s' ;j;a ksoiqkla f,i úNd. iu;a jqjfyd;a fkdfhl=;a ;Hd. msßkuk nj mjiñka orejka wOHdmkh i|yd Wkkaÿ lrùug fndfyda uõmsfhda C%shd lrk wdldrh olakg ,efí' óg l,lg by; § úNd.h fyd¢ka iu;a jqjfyd;a mdmeÈhla f.k;a fok nj mjiñka uõmsfhda orejkaj fmd<Ujk ,oy' tfy;a j¾;udkfha § YsIH;aj úNd.hla fyda idudkH fm< úNd.h iu;a lr §ug kï ,emafgdma mß.Klhla fyda iaudÜ ÿrl;khla wjYH njg orefjda uõmshkag lshd isá;s'

;ukag <.d ùug fkdyels jQ wOHdmk iy Wiia iudc ;,j,g we;=¿ ùug we;s tlu u. wOHdmkhu nj úYajdi lrk .‍%dóh iy kd.ßl my< ueo mka;sfha uõmsfhda iy jeäysáfhda ish orejkaf.a fujeks b,a,Sï bgq lr §ug fojrla fkdis;du tl. fj;s' bkamiqj orejka ish .=rejreka fia i,ld Tjqka lshk lshk foa bgq lrhs' Tjqkaf.a lghq;= ms<sn|j ksis wëlaIKhla fkdlr;s' orejkag idfmalaIj ;uka jfhdajDoaO" .=KjDoaO" {dkjDoaO wd§ jYfhka fkdi,l;s' fkdokakd oekqu <.d lr .ekSug W;aidy fkdlr;s' fujka miqìula u; wka;¾cd,h we;=¿ iudc cd, fjí wvú jf.au ish u,a lel=¿ jka orejkag tÈfkod ck Ôú;fha § yuq jk mdmS mqoa.,hkaf.ka krl n,mEï we;sùu j<lajd ,sh fkdyelsh'
fujeks ;;a;ajhka je<elaùu i|yd we;s tlu u. ish jhi ms<sn| miq;eú,s fkdù fjkia jk iudc iy ;dlaIKsl oekqu <.d lr .ekSug jeäysáhka C%shd lsÍuh' jhi wjqreÿ wiQfõ§ mß.Kl bf.k .;a isx.mamQre kdhl ,S lajdka hQ jeäysáhka fjkia jk iudc iy ;dlaIKsl oekqu <.d lr .; hq;af;a flfiao hkak ms<sn| lÈu ksoiqkla imhd we;'

f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú u.ska isÿ jk ;j;a wys;lr iudc n,mEula f,i ihsn¾ wjldY.; ;¾ck fyda ysßyer ’Cyberbullying’ fmkajd Èh yelsh' fuys Nhdkl ;;a;ajh jkafka ihsn¾ wjldYh fyj;a wka;¾cd,h fhdodf.k fjk;a ;eke;a;l=g ;¾ckh lsÍu fyda ysßyer lsÍu b;sydifha lsisu hq.hl fkd;snQ ;rug myiq fohla njg m;aùu nj The University of Pittsburgh School of Medicine ys ffjoH úoHdj iy <ud frda. Ñls;aidj ms<sn| uydpd¾h n‍%hka m‍%suela ^Dr' Brian Primack& úiska fmkajd § we;' fmr i|yka l< mßÈ wfkdaóh iudc wjldYh ;=< Ôj;a jk iudc wdpdrO¾u" isß;a úß;a fkd;lk ck m‍%cdjla fj;ska ’Cyberbullying’ ksrka;rj isÿ úh yels wka;¾cd, jrola jkq we;'

iudc cd, fjí wvúj, ksrka;rj ieß irkakka ‘f*ia nqla úIdÈh’ ^Face book Depression&  kue;s udkisl frda.hg f.dÿreùfï wjodkula mj;sk nj o wdpd¾h .afjka T’lSmaf* ^Dr' Gwenn O’Keeffe& fmkajd § we;' fuh f*ia nqla we;=¿ iudc cd, fjí wvú wê Ndú;fhys Nhdkl iudc n,mEula f,i y÷kd.; hq;=j we;' f.da,ShlrK m‍%jdyh wmg kj;d,sh fkdyelsh' th keje;aúh hq;= o ke;' tfy;a thg Yla;su;aj uqyqK§ug yels jk mßÈ wla uq,a iys; keKj;a" .=Kj;a ;reK mïmrdjla wms ìys lr .; hq;af;uq' ta i|yd wOHdmk wdh;kj,;a" wd.ñl wdh;k we;=¿ iudc wdh;kj,;a" ;reKhka i|yd jQ jevigykaj,;a" wdKavqfõ;a iuia;hla f,i uq¿ uy;a iudcfh;a wjOdkh fhduqùu w;HdjYH fõ'